Podsticajne mere za zapošljavanje OSI u gradu Užicu

Užice je jedan od najvećih gradova Zapadne Srbije i administrativni, privredni i kulturni centar Zlatiborskog okruga u kome živi oko 285 000 stanovnika. Prema Zavoda za statistiku iz 2011. godine, struktura stanovništva starijeg od 15 i više godina , prema stepenu školske spreme, pokazuje da u našem gradu  69% stanovništva ima završenu srednju školu, više ili visoko obrazovanje. Od tog broja 53% čine oni sa srednjom školom, 6,5 ima višu a 9,5% akademsko obrazovanje. S druge strane, 2,3% stanovništva je bez školske spreme, dok je 20% naših sugrađana sa osnovnim obrazovanjem.Ovome dodajemo i da 8,3% stanovništva Užica preko 15 godina nema osnovno obrazovanje.

Ne računajući lica bez zanimanja, podaci pokazuju da je najveći broj nezaposlenih u oblasti trgovine, ugostiteljstva i turizma, ekonomiji, pravu i administraciji, mašinstvu i obradi metala, tekstilstvu i saobraćaju.

Svakako da je struktura zaposlenih uslovljena sistemom srednjih škola, kao i ponudom privrede u prethodnom periodu ali i tehnološkim viškovima u pojedinim kolektivima.

Evidentno je da neusklađenost obrazovnog sistema sa novim zahtevima privrede zbog čega je neophodno pratiti i koristiti podatke sa evidencije tržišta rada u cilju planskog upisa. S druge strane, neophodno je pratiti potrebe privrede za kreiranje obrazovnih profila.

Užice je lokalna samouprava koja je opredeljena za unapređenje inkluzije osoba sa invaliditetom, kojih na osnovu procena ima oko 10% stanovništva. To je oko 5.000 osoba što se i uklapa u svetske procente kada je broj osoba sa invaladitetom u pitanju .
Od ovog broja oko 3 000 osoba sa invaliditetom u Užicu je učlanjeno u jednu od 11 organizacija osoba sa invaliditetom koje funkcionišu i rade na teritoriji grada. Ovo je posebno značajno jer je Užice jedini grad u Srbiji u kome sve organizacije osoba sa invaliditetom nastupaju i rade zajedno po pitanjima od zajedničkog interesa.

Važno je istaći da je u prethodne dve decenije Užice, u saradnji sa nevladinim sektorom i nadležnim ustanovama i institucijama, a uz podršku resornih ministarstava i republičkih organa, kao i stranih i domaćih partnera i donatora, učinilo značajne napore na putu unapređenja položaja osoba sa invaliditetom.
To se pre svega odnosi na poboljšanje dostupnosti i pristupačnosti javnih resursa grada Užica osobama sa invaliditetom, zatim unapređenje položaja osoba sa invaliditetom u obrazovanju kroz punu primenu inkluzivnog modela, ali i poboljšanje zdravstvene zaštite i usluga iz ove oblasti za osobe sa invaliditetom i pružanje socijalnih usluga kroz uključenost sve većeg broja korisnika.

Do 2013. godine grad Užice kroz aproprijacije preko posebne budžetske linije finansira rad i aktivnosti organizacija osoba sa invaliditetom. Od 2013. godine, u skladu sa projektnim finansiranjem, putem raspisivanja javnog poziva, grad finansira/sufinansira projektne aktivnosti ovih organizacija.
Akcionim planom za unapređenje položaja osoba sa invaliditetom u gradu Užicu u periodu od 2018. do prošle 2020. godine kao ključni problemi identifikovani su pristupačnost, socijalna i zdravstvena zaštita i zapošljavanje. U ovom dokumentu se navodi da „Grad Užice pristupa na afirmativan način pitanju nezaposlenosti osoba sa invaliditetom, koristeći mehanizme koje uglavnom inicira Nacionalna služba za
zapošljavanje i to na republičkom nivou kroz implementaciju Aktivnih mera zapošljavanja. Najzastupljenija mera, koja obuhvata najviše osoba sa invaliditetom jesu „Javni radovi“, preko kojih su osobe sa invaliditetom zaposlene na nekoliko meseci u toku godine“.

Ističe se da ove mere daju parcijalan i kratkoročan efekat zbog čege je neophodno uspostaviti model dugoročnog i održivog zapošljavanja osoba sa invaliditetom, bilo kroz primenu nekog od modela socijalnog preduzetništva, aktivnijeg promovisanja benefita koji imaju poslodavci koji zaposle osobu sa invaliditetom, ili kroz prekvalifikaciju i dokvalifikaciju osoba sa invaliditetom koje su završile školovanje.

U narednom periodu naophodno je inicirati promene i prilagođavanja postojećih obrazovnih profila, kao i uvođenje novih profila, u okviru Dualnog obrazovanja, jer je osobama sa invaliditetom potrebno prilagoditi programi u skaldu sa njihovim mogućnostima. Takođe neophodno je da ti programi budu traženi na tržištu rada.

Tekst je deo projekta „Na kojim poslovima i gde su u Užicu angažovane osobe sa invaliditetom“ koji je sufinansiran sredstvima grada Užica. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove grada Užica.