Bez učenja nema organske proizvodnje

Predstavnici Centra za organsku proizvodnju iz Selenče, Saveza udruženja organskih proizvođača Federacije Bosne i Hercegovine i Asocijacije organskih proizvođača iz Moldavije učili su od organskih proizvođača iz Češke kako da pokrenu i unaprede proizvodnju i plasman organskih proizvoda na domaćim i međunarodnim tržištima.

Predstavnici Centra za organsku proizvodnju,urednica www.uzickarepublikapress.rs i Stevan Davidović, novinar Radija Novi Sad Foto–URP

Petodnevni trening koji je održan u varošici Horni Maršov realizovan je u okviru projekta “Podrška aktivnom društvenom uključivanju i osnaživanju mladih kroz razvoj centra za učenje u oblasti eko proizvodnje” čiji nosilac je Centar za organsku proizvodnju iz Selenče. Projekat traje od juna ove do decembra naredne godine, finansiran je sredstvima Višegradskog fonda, a pored pomenutih su obuhvaćene i organizacije iz Slovačke i Mađarske.

Članovi Saveza udruženja organskih proizvođača Federacije Bosnei Hercegovine pripremaju SWOT analizu za predavanje u Češkoj Foto–Katerina Čadilova

Za organske proizvođače iz pomenutih država Češka je jedan od primera dobre prakse, jer od 1. maja 2004. godine od kada je članica Evropske unije, u ovoj državi organska proizvodnja podržana je kroz program ruralnog razvoj. To je naročito stimulativno za populaciju od 18 do 40 godina koja se opredeli za život na selu za šta mogu da dobiju pomoć države do 45 000 evra.

Za bavljenje organskom proizvodnjom u Češkoj minimalna površina je 0,5 hektara, uz garanciju farmera za bezbednost svega vezanog za organsku proizvodnju. Sertifikacija gazdinstva odobrava se nakon što proizvođač podnese zahtev državi a zatim se prati dve godine u konverziji za povrće, tri godine za voće i vinograde.

Češka je u junu 2008. godine prihvatila Zakone EU o organskoj proizvodnji i kontroli za šta su ovlašćene četiri sertifikacione kuće u ovoj državi, ali proizvođači imaju pravo da angažuju i sertifikacione kuće iz drugih država. Svaku promenu proizvođač je obavezan da prijavi sertifikacionoj kući koja podatke čuva pet, odnosno 10 godina za zaštitu bilja.

Sistem u ovoj proizvodnji podrazumeva i vođenje centralne evidencije zemljišta na kojima se obavlja organska proizvodnja, strogo kontrolisanu evidenciju životinja kao i upotrebu preparata koji moraju imati znak sertifikacione kuće, ali i poseban tretman mehanizacije.

Nada Gligorin i Mirko Vlček iz Centra za organsku proizvodnju iz Selenče, prezentovali su domaćinima u Češkoj stanje i perspektive organske proizvodnje u Srbiji Foto–Katerina Čadilova

Od 2010. godine u Češkoj u upotrebi nacionalni znak upotpunjen evropskim logotipom pod nazivom “Biozebra” koji koriste organski proizvođači.

Prodaja proizvoda sa organskim znakom u najvećoj meri se obavlja direktno kod proizvođača na farmama, ili u malim radnjama oko farmi koje su otvorene par dana nedeljno. Za otvaranje radnje organskih proizvoda u ovoj državi neophodna je posebna dozvola koju prati brojna papirologija, a najveći broj specijalizovanih prodavnica sa organskim proizvodima evidentiran je u Pragu.

Prateći trendove digitalnog doba, organski proizvođači u Češkoj sve više se fokusiraju na on line prodaju i širenje tržišta i van granica ove republike.

Tokom teoretske obuke mladih proizvođača iz Srbije, Federacije Bosne i Hercegovine i Moldavije kao suštinski istaknut je značaj obrazovanja za sve koji planiraju da se bave organskom proizvodnjom.

U 34 srednje poljoprivredne škole u Češkoj od kojih pojedine imaju specijalizovane edukacije o ovoj vrsti proizvodnji, ali nemaju organske smerove određeni broj učenika zainteresovan je za usavršavanje znanja. Školovanje u tom pravcu mogu da nastave na Univerzitetima u Pragu i Brnu, a magistarski studijski program omogućen im je na Češkom poljoprivrednom univerzitet u Pragu.

Degustacija organskih ovčijih sireva na jednoj od farmi koje su predstavnici iz Srbije,FBIHi Moldavije posetili u Čekoj Republici Foto–Katerina Čadilova

Osim u redovnom školovanju u Češkoj se podrazumeva kontinuirana edukacija organskih proizvođača pre svega zbog obimne legistlative. Škole organske proizvodnje koje redovno i masovno posećuju proizvođači organizuju se tokom zime, a  sankcije za neprisustvovanje podrazumevaju oduzimanje licence i nemogućnost korišćenja subvencija u periodu od pet godina.

Treba istaći da u Češkoj samo 3% stanovništva radi u poljoprivredi. Najviše gaje svinje, zatim goveda i ovce, a u biljnoj proizvodnji najzastupljeniji su uljana repica i hmelj koji se koristi u proizvodnji piva po čemu je Češka prepoznatljiva.

Kada je reč o brendiranim proizvodima ukupno ih je 27  i skoro svaki region ima bar jedan proizvod koji nosi titulu nacionalnog brenda.

Katerina Čadilova, Nacionalni koordinator asocijacije regionalnih brendova u Českoj u razgovoru sa vlasnikomjedne odorganskih farmi Foto–URP

Katerina Čedilova, Nacionalni koordinator asocijacije regionalnih brendova u Českoj koja je oficijelni partner na projektu koji finansira Višegradski fond,  istakla je da je cilj projekta ohrabriti mlade ljude iz Srbije, Bosne i Hercegovine i Moldavije da se bave organskom proizvodnjom i da nađu najbolje načine da svoje proizvode prodaju.

Veruje da će trening koji je realizovan u Horni Maršovu pomoći budućim trenerima u širenju znanja o organskoj proizvodnji i hrani na Balkanu. Nakon razmene iskustava sa učesnicima treninga kaže da postoji dosta sličnosti kada je organska proizvodnja u pitanju u zemljama učesnicama. Naglašava da je suština u zakonskoj regulativi koja treba da definiše pravac delovanja i pruži šansu ljudima koji žele da gaje i prodaju organske proizvode. Kao osnovne pretnje proizvođačima u Češkoj ona je istakla uvoz organskih proizvoda iz drugih razvijenih zemalja koje podržavaju ovaj način proizvodnje.

Podsećamo, kroz projekat “Podrška aktivnom društvenom uključivanju i osnaživanju mladih kroz razvoj centra za učenje u oblasti eko proizvodnje” čiji nosilac je Centar za organsku proizvodnju iz Selenče jedna od najznačajnijih aktivnosti je formiranje zajedničkog Centra za učenje u oblasti eko proizvodnje u regionu Zapadnog Balkana i Moldavije.