Čajetina – otpad pored puteva postaće prošlost

Otpad pored magistralnih puteva je ruglo svakog područja u Srbiji. Nesavesni vozači i njihovi saputnici i dalje imaju ružnu naviku da otpad iz svojih automobila bacaju pored puteva. Opština Čajetina rešena je da se ozbiljno pozabavi ovim problemom i da površine uz saobraćajnice postanu čiste i uredne. Rešavanje ovog problema predviđa i Lokalni plan upravljanja otpadom koji je početkom godine usvojila ova lokalna samouprava.

Cilj lokalne samouprave Čajetina jeste da postane prva ekološka opština u Srbiji. Kako bi do tog cilja što pre stigli, usvojili su i Lokalni plan upravljanja otpadom koji predviđa obaveznu primarnu selekciju otpada na teritoriji opštune ali i rešavanje svih drugih problema koji se tiču otpada.

Jedan od problema jeste i otpad pored magistralnih i lokalnih saobraćajnica koji decenijama unazad kvari sliku Srbije ali pomaci u rešavanju tog problema su uglavnom nevidljivi. Cilj lokalne samouprave je da putovanje njenom teritorijom više ne bude obeleženo tom ružnom slikom.

Iako Zakon o bezbednosti saobraćaja na putevima, u delu koji se tiče zaštite životne sredine, članom 164 tačno definiše ponašanje učesnika u saobraćaju u ovom segmentu: Učesnici u saobraćaju ne smeju, na putu ili pored njega, da ispuštaju, odnosno odlažu materije, otpad kojim se ugrožava život i zdravlje ljudi, životinja, biljaka ili zagađuje životna sredina, kaznenih mera nema niti bilo kakvih pokazatelja da se ovaj deo zakona primenjuje i sprovodi.

Isti član ovog zakona mogao bi biti od pomoći mnogim drugim lokalnim samoupravama koje su suočene sa zagađenim vazduhom a on glasi: Ministarstvo ili nadležni organ opštine, odnosno grada za poslove saobraćaja može, na predlog ministarstva ili nadležnog organa opštine, odnosno grada za zaštitu životne sredine, ograničiti ili zabraniti saobraćaj određenih ili svih vrsta motornih vozila na određenoj deonici puta, u vreme kada je zagađenje vazduha prekoračilo propisane normative. Za sada nema informacija da je neka lokalna smouprava, kako bi zaštitila zdravlje svojih građana, postupila po vom zakonu.

Čajetina nema problem sa vazduhom ali  je odlučna da se sama bori sa problemima koje ima, ne čekajući da neko počne da sprovodi zakon i na taj način reši problem otpada pored puta.

Duž magistralnog puta do Vodica, postavili su žičane kontejnere na svim odmorištima ali plan su srušili opet nesavesni građani pa su kontejneri ubrzo nestali. Problem rešavaju tako što radnici KJP Zlatibor, povremeno, volonterski, sakupljaju otpad duž magistralnog puta od Sušice do Vodica. U odnosu na neki prethodni period otpada je manje ali problem i dalje nije rešen.

Lokalni plan upravljanja otpadom predviđa da se već na proleće realizuju aktivnosti koje će se ozbiljno suočiti sa ovim problemom. Pre svega duž magistralnog puta teritorijom opštine Čajetina, a kasnije i duž ostalih puteva, biće postavilni kontejneri i bilbordi. Kontejneri će biti postavljeni i adekvatno obezbeđeni na svim odmorištima a na bilbordima će biti poruke koje će jasno ukazivati da se na teritoriji opštine Čajetina vrši primarna selekcija otpada.

Slične poruke će biti postavljene i duž pešačkih staza koje neće biti naredbodavne već će njihov sadržaj, slikom i rečima, jasno ukazivati na značaj očuvanja životne sredine i informativno uticati na ljudsku svest. Svi koji se nađu ne teritoriji opštine imaće saznanje i dobiće potrebne informacije kako da se ophode prema okruženju i na koji način da postupaju sa svojim otpadom.

Poruke, u vidu lifleta, turiste će sačekati u sobama i apartmanima, koji će im slikovito i uz malo reči dati sve potrebne informacije. Ovaj vid informisanosti posetilaca, ne samo da će uticati na njihovo ponašanje dok borave na Zlatiboru već će ih navesti da u istom pravcu razmišljaju i u svom domu i okruženju u kome inače žive.

Svi planovi opštine Čajetina su i nužni i realni. Zlatibor je destinacija koja se nalazi na svetskoj turističkoj mapi, slika koju će turisti poneti nije samo slika Zlatibora već čitave Srbije. Na žalost, naša zemlja kilometrima zelenih površina prošaranih smećem, svakom putniku namerniku šalje jednu lošu poruku, više nego bilo koji drugi segment javnog života, ova poruka brutalno predstavlja primitivizam i kolektivno siromaštvo svesti građana.

Čajetina može biti dobar primer drugim lokalnim zajednicama ali ovaj problem Srbije mora biti rešen sistemski. Bar za početak da se počne sa primenom dela Zakona o bezbednosti saobraćaja na putevima koji zabranjuje ovu vrstu ponašanja pre svega sprovođenjem kaznene politike kao najboljeg modela izmene loših navika i bahatosti

Tekst je deo projekta “Ekološki razvoj Čajetine i Zlatibora kroz upravljanje otpadom” koji je sufinansiran sredstvima opštine Čajetina za sufinansiranje projekata  proizvodnje medijskih sadržaja iz oblasti javnog informisanja u 2019. godini.