Imena stradalih ne smeju pasti u zaborav

Parastosom i polaganjem venaca kraj Spomenika žrtvama rata od 1991. do 1999. i NATO bombardovanja, u Užicu je danas obeleženo 20 godina od početka vazdušnih napada NATO-a na Saveznu Republiku Jugoslaviju.  Tog 24. marta 1999. nešto pre 20 časova na osnovu naređenja tadašnjeg generalnog sekretara NATO-a Havijera Solane započeti su napadi koji su trajali 11 nedelja, a prema procenama različitih izvora u njima je stradalo  između 1 200 i 2 500 ljudi. Jugoslovenska vlada iste noći proglasila je ratno stanje, tokom čijeg trajanja su teško oštećeni infrastrukturni i privredni objekti, škole, zdravstvene ustanove, medijske kuće, i spomenici kulture.

Ispred spomenika kojim se odaje počast za herojstvo 105 golobradih vojnika, ali i rezervista, aktivnih starešina i policajaca koji su stradali tokom ratova vođenih 90-tih godina na područjima bivših SFRJ republika i tokom NATO bombardovanja prisutnima se obratio Ranko Obradović, predsednik Izvršnog odbora Saveza udruženja veteran i ratnih invalida ratova 90-tih godina Zlatiborskog okruga. Pozdravljajući najpre porodice stradalih i sve druge okupljene on je naglasio da je usled učešća u navedenim događajima oko 93 dece ostalo bez svojih očeva, 50 supruga bez muževa, stotine roditelja, braće i sestara izgubilo je najmilije. “Na žalost čak 55 prerano stradalih mladića nisu stigli da formirali svoje porodice. I danas posle 20 i više godina njihovi roditelji, braća, sestre i ostala rodnina i prijatelji tužni su kao kada su ih izgubili. Bol je neprekidno prisutna”, rekao je Obradović.

On je dodao da su veterani Zlatiborskog okruga ogorčeni odnosom rukovodstva grada Užica, čiji predstavnici  drugu godinu zaredom nisu prisustvovali pomenu. “Dok predsednik države nastoji da da pravu ulogu veteranima, u Užicu je nedolaskom na pomen potvrđen nekorektan odnos prema 105 žrtava iz čitavog Zlatiborskog okruga koji su stradali tokom ratova 90-tih godina”, smatra Obradović.

Naglašavajući da imena stradalih ne smeju pasti u zaborav, on je sa ovog skupa još jednom apelovao na najodgovornije iz okruga i republike da daju imena trgova i škola po herojima iz perioda 90- tih godina prošlog veka, jer će na taj način njihova hrabrost ostati večno da živi, zaključio je Obradović.

U program obeležavanja 20 godina od početka NATO bombardovanja učestvovao je dečjiji crkveni hor Đurđevak i Nađa Đoković, studentkinja Pedagoškog fakulteta.

Vence na spomenik su položili predstavnici porodica tragično stradalih heroja, njihovi prijatelji, i delegacije Gradskih odbora UBNOR-a iz Užica, Bajine Bašte, Požege, Čajetine, Arilja, delegacije Udruženja veteran i ratnih invalida ratova od 1990. Iz Sjenice, Bajine Bašte, Čajetine, Sevojna, Priboja i Kosjerića, kao i delegacije Vojnih penzionera iz Užica, penzionisanih pripadnika MUP-a Užice, Gradskog odbora potomaka ratnika “Major Kosta Todorović”. Tragično stradalima slavu su odali i članovi delegacije vojske Srbije, saveza udruženja veteran Zlatiborskog okruga i opštine Sevojno.

Bombardovanje Jugoslavije okončano je 10. juna, usvajanjem Rezolucije 1244 Saveta bezbednosti UN. Dan ranije, 9. juna, predstavnici Vojske Jugoslavije i NATO-a potpisali su u Kumanovu Vojno-tehnički sporazum kojim je precizirano povlačenje snaga VJ sa Kosova i ulazak međunarodnih vojnih trupa. Jedinice VJ povukle su se sa Kosova nakon donošenja rezolucije UN, a prve međunarodne trupe ušle su na teritoriju Kosova iz Makedonije već 12. juna 1999. godine.

Inače, na području Zlatiborskog okruga tokom NATO bombardovanja najčešće mete su bili vojni aerodrom Ponikve kod Užica koji je bombaardovan 37 puta sa preko 700 projektila i Dubinje kod Sjenice koji je gađan oko 30 puta, a bačeno je preko 300 projektila.

Pričinjena materijalna šteta, prema grubim procenama, iznosi, za Zlatiborski okrug i opštinu Ivanjica, oko 500 miliona dolara.

Treba dodati da su na meti agresora bila još i naselja Užice, Prijanovići, Zdravčići, Uzići, Ponikve, Zabučje, Kremna, Beserovina, Gradina kod Čajetine, Tornik, Čigota, Murtenica, Kokin Brod, Donja Bistrica, Bić kod Priboja, Prijepolje, Prilike i Osonica kod Ivanjice, Dubinje, Jadovnik i Štavalj kod Sjenice. Još oko 50 naselja pretrpelo je štetu, jer su iako nisu bili mete napada, na njihovu teritoriju padale rakete, bombe i avionski rezervoari…

Agresijom je bila ugrožena bezbednost i život 348.000 stanovnika. Tokom 78 dana bombardovanja na ovu teritoriju palo je oko 1.500 raznih projektila velike razorne moći (oko 800 grama po glavi stanovnika), sirene su se oglašavala 135 puta, a vazdušna opasnost trajala je u proseku 18 časova dnevno, podaci su koje je Đorđe Pilčević izneo u knjizi „Tragično proleće“ u kojoj se opisuju ratni događaji i njihove posledice na području Zlatiborskog okruga i opštine Ivanjica.